Հալվե վերան (անգլ.՝ Aloe vera, ռուս.՝ Алоэ настоящее, Алоэ вера, լատ.՝ Alóe véra, Aloe Barbadensis Miller) Հալվե ցեղի սուկուլենտ բույս է: Հայրենիքը Աֆրիկան է և Մադագասկար կղզին, աճում է անապատային և կիսաանապատային վայրերում, չոր կլիմայում:

Հալվե վերան լայն կիրառություն է գտել բժշկության և կոսմետոլոգիայի բնագավառներում: Ժողովրդական բժշկության մեջ նույնպես շատ է կիրառվում:
Հալվե վերան, որպես սենյակային բույս, հաջողությամբ աճեցվում է ողջ աշխարհում: Լավ խնամքի դեպքում այն կարող է նույնիսկ ծաղկել սպիտակ, դեղին կամ նարնջագույն ծաղիկներով:

Խնամքը

Հալվե վերան պահանջկոտ բույս չէ, մի քանի հեշտ կանոնների հետևելով կարելի է շատ լավ բույս աճեցնել:

Լուսավորությունը

Հալվե վերային լավ աճի համար անհրաժեշտ է պայծառ լուսավորություն, բայց արևի ուղիղ ճառագայթների ներքո բույսի վրա կարող են այրվածքներ արաջանալ: Այրվածքները կարող են լինել մուք շագանակագույն կամ նարնջագույն բծերի տեսքով:

Խորհուրդ է տրվում սենյակում Հալվե վերան տեղադրել արևելյան կամ արևմտյան լուսամուտների գոգին:

Հողախառնուրդը և պարարտացումը

Հալվե վերան տնկելու կամ այլ ծաղկաման տեղափոխելու համար կարելի է կակտուսների համար նախատեսված պատրաստի հողախառնուրդ գնել:
Ինքնուրույն պատրաստելու համար առաջարկվում են հետևյալ բաղադրատոմսերը՝

1. Տարբերակ

Հավասար ծավալներով խառնել

• խանութից գնված պատրաստի հողախառնուրդ սենյակային բույսերի համար;
• գետի, լվացած, խոշոր ավազ կամ գրանիտի մանրախիճ:

2. Տարբերակ
Հավասար ծավալներով խառնել

• խանութից գնված պատրաստի հողախառնուրդ սենյակային բույսերի համար;
• գետի, լվացած, խոշոր ավազ;
• ագրոպեռլիտ կամ կարմիր ավազ:

3. Տարբերակ
Խառնել

• Ճիմահող – 2 մաս;
• Տերևային բուսահող – 1 մաս;
• Փտած գոմաղբ կամ կոմպոստ – 1 մաս;
• Խոշոր գետի ավազ կամ կարմիր ավազ – 1 մաս:

Բոլոր տարբերակներով պատրաստված հողախառնուրդներին կարելի է ավելացնել շատ փոքր քանակություններով փայտի մոխիր և/կամ չեզոք կամ թույլ թթվային տորֆ:
Ծաղկամանը պետք է լավ դրենաժային շերտ ունենա, իսկ հողախառնուրդը արմատների համար ապահովի առավելագույն ջրա և օդաթափանցիկություն:
Հալվե վերայի սնուցումը պարարտանյութերով կատարվում է տարին մեկ անգամ, գարնանը կամ ամռանը՝ բույսի ակտիվ աճի շրջանում:

Օդի ջերմաստիճանը

Զմռանը, երբ Հալվե վերան մտնում է հանգստի ռեժիմ, ցանկալի է ապահովել  +14 – +17°C: Տարվա մյուս եղանակներին ամենից հարմարավետ ջերմաստիճանը +18 – +26°C է:

Օդի խոնավությունը

Ճիշտ և ժամանակին ջրելու դեպքում օդի խոնավությունը բույսի համար կարևոր նշանակություն չունի: Ջրով ցողելու անհրաժեշտություն նույնպես չկա:

Ջրելը

Հալվե վերան հաստ, հյութալի տերևներ ունի, որոնց մեջ պաշարում է ջուրը: Ուստի հաճախակի ջրելու անհրաժեշտություն չկա և պետք է խուսափել բույսը ջրախեղդ անելուց, ինչը կարող է փտեցնել բույսը:
Հալվե վերան ջրում են գոլ, հնացված ջրով, ծաղկամանի հողը չորանալուց հետո:
Ջրելիս պետք է խուսափել բույսի տերևները թրջելուց:

Տեղափոխումը

Առողջ Հալվե վերան արագ է աճում և բույսի կողերից շատ “ձագուկներ” են բուսնում:
Տեղափոխումը ավելի մեծ ծաղկամանի մեջ անում են երբ բույսի արմատներն ամբողջությամբ զբաղեցնեն եղած ծաղկամանը: Նախընտրելի են լայն, ոչ շատ խորը ծաղկամանները, քանի որ Հալվե վերայի արմատները ավելի շատ մակերեսայն աճ ունեն:
Խորհուրդ է տրվում տեղափոխումը կատարել բույսի արմատները զգուշորեն ազատելով հին հողից, քանի որ հին հողն արդեն ամբողջովին զուրկ կլինի սննդարար տարրերից:
Տեղափոխելուց հետո բույսը պետք է լավ ջրել ու այլևս չջրել մոտ 3 շաբաթ:
Տեղափոխությունից հետո կարող է տեղի ունենալ բույսի գույնի փոփոխություն:

Բազմացումը

Հալվե վերան կարելի է բազմացնել  կողային “ձագուկներով”,
տերևներով և սերմերով:

“Ձագուկներով” բազմացնելու համար ախտահանված սուր դանակով առանձնացնում են առնվազն 3-4 տերև ձևավորած “ձագուկը” մորից: Առաջացած վերքերը մշակում են ակտիվացված ածխի փոշիով:  Եթե առանձնացված “ձագուկն” ունի սեփական արմատներ, ապա այն կարելի է անմիջապես տնկել, իսկ եթե ոչ, ապա պետք է վարվել այնպես, ինչպես վարվում են տերևով բազմացնելիս:
Տերևով բազմացնելու համար ախտահանված, սուր դանակով կտրում են տերևը և կտրած տեղը մշակում ակտիվացված ածխի փոշիով: Այնուհետև կտրված տերևը թողնում են 2-3 օր՝ որպեսզի վերքը չորանա:
Ծաղկամանի մեջ լցնում են մաքուր, խոնավ ավազ, որի մեջ էլ տնկում են տերևը: Մոտ մեկ շաբաթից տերևը կարմատակալի:
Սերմերով բազմացնելու համար, հողախառնուրդով լի ծաղկաթաղարի մեջ, 2 սմ միմյանցից հեռու դնում են Հալվե վերայի սերմերը և սեղմելով մի թեթև խրում հողի մեջ: Հետո ավազի բարակ շերտով ծածկում են սերմերը:
Ծաղկաթաղարը իր բարձրության 1/3-ով ընկղմում են ջրի մեջ, ծածկում ցելոֆանով կամ ապակիով և տեղադրում լուսավոր տեղում:  Ստեղծված մինիջերմոցում պետք է լինի +25 – +32°C: 3-4 օրից պետք է հայտնվեն առաջին ծիլերը:
Առանձին ծաղկամաների մեջ նոր բույսերը կարելի կլինի տեղափոխել տերևների ձևավորվելուց հետո:

Ոչ բարենպաստ պայմաններ

1. Լույսի պակաս: Բույսը շատ է ձգվում վեր: Պետք է ավելացնել լուսավորությունը:
2. Հողի գերխոնավություն: Փտում են բույսի արմատներն ու ցողունի ներքին հատվածը կամ դալկանում ու չորանում են տերևները: Դադարեցնել ջրելը և ջրել միայն հողը չորանալուց հետո:
3. Սառը ջրով ջրելը: Տերևները հանկարցակաի պոկվում են:  Պետք է բացառել սառը ջրով ջրելը:
4. Քիչ ջրելը: Տերևների վրա շագանակագույն բծեր են առաջանում: Պետք է ավելի առատ ջրել:
5. Սնկով վարակվելը: Փափուկ, մուգ բծեր տերևների վրա: Պետք է մշակել բույսը ֆունգիցիդով, իսկ կանխարգելման համար, հաճախ օդափոխել սենյակը:

Վնասատուները

• Ալրատիզ
• Վահանամիջատ
• Սարդոստայնային տիզը
• Նեմատոդա
• Տրիփսեր
• Ֆիլոքսերա

Արտաքին հղումներ

• Ալոեի 10 օգտակար հատկությունները:
• Aloe vera. From Wikipedia, the free encyclopedia.
• How to Grow and Care for an Aloe Vera.
• Aloe vera – Medicinal Aloe, Barbados Aloe.
• 7 Amazing Uses for Aloe Vera.
• 10 Things You Can Do With Aloe Vera.
• Алоэ настоящее. Материал из Википедии — свободной энциклопедии.
• Болезни и вредители алоэ.

 
 Կարդալ Հալվեի այլ տեսակների մասին ==>

Հալվեն (Անմահաթուփ, Ալոե, ռուս․՝ Алоэ, լատ.՝ Aloe), թաղաղուազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի, թփերի, հազվադեպ՝ ծառերի ու լիանների ցեղ։ Ընդգրկում է մոտ 500 տեսասկ։

Հալվե վերա

Հալվե վերան բնական պայմաններում աճում է չոր կլիմայում: Որպես կանոն կազմում է մինչև 50 սմ երկարության տերևների վարդականման խիտ խումբ: Տերևներն ունեն հարթ մակերես և սղոցանման եզրեր: Ծաղկելիս բույսը դուրս է նետում 60-90 սմ երկարությամբ շյուղեր՝ դեղինից մինչև կարմիր գույների երանգներով:

Այլ մանրամասների կարող եք ծանոթանալ այստեղ ==>

Հալվե ծառանման

Հալվե ծառանման (անգլ.՝ Krantz aloe, Candelabra aloe, ռուս.՝ Алоэ древовидное, Столетник, լատ.՝ Alóe arboréscens):

Հալվե ցեղի սուկուլենտ բույս է: Հայրենիքը Հարավային Աֆրիկան է, տարածված է Մոզամբիկում, Զիմբաբվեում, Սվազիլենդում և Մալավիում:

Այլ մանրամասների կարող եք ծանոթանալ այստեղ ==>

Հալվե կարճատերև

Հալվե կարճատերև (անգլ․՝ Short-leaved aloe, ռուս․՝ Алоэ коротколистное, լատ․՝ Aloe brevifolia)։ Կոմպակտ, կապտականաչ, մշտադալար հյութեղ տերևներով, բազմամյա բույս է, որի հայրենիքը Հարավային Աֆրիկան է: Վտանգված է իր բնական միջավայրում, բայց լայն տարածում ունի աշխարհում՝ որպես գեղեցիկ, սենյակային բույս:

Հալվե էրինացեա

Հալվե էրինացեա, Алоэ эринацея, Aloe Erinaceae: Դանդաղ աճող, միայն 10 տարեկանում ծաղկող, շատ փշոտ բույս է։

Հալվե հավորթիոիդես

Հալվե հավորթիադես, Алоэ хавортиоидес, Aloe Haworthioides։ Ամենափոքրիկ հալվեներից է, տերևները խիտ պատված են փոփուկ ելուստներով։ Հեշությամբ ու լավ ծաղկում է։

Հալվե յուկունդա

Հալվե յուկունդա, Aloe Jukunda։ Կոշտ, փայլուն տերևներ ունի։ Դանդաղաճ է և միայն մեծ տարիքում է սկսում կողային “ձագուկներ” տալ։

Հալվե խայտաբղետ

Հալվե խայտաբղետ, (Алоэ пестрое, Aloe Variegata)։ Պայծառ, զոլավոր տերևներ ունի։ Ծաղկում է գարնան սկզբին։ Պտուղները սերմերով լի, խոշոր տուփեր են։

Հղումներ

• Հալվե։ Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից։
• Aloe. From Wikipedia, the free encyclopedia.
• Алоэ. Материал из Википедии — свободной энциклопедии.
• Հալվեի բազմաթիվ այլ տեսակների նկարներ և և դրանց ռուսերեն նկարագրությունները ==>