Մաղադանոս

Մաղադանոս (անգլ․՝ Parsley, ռուս․՝ Петрушка, լատ․՝ Petroselinum crispum)։

Մաղադանոսի սերմերը սկսում են ծլել +3 – +4 ° C ջերմաստիճանում: Բայց սերմի մակերեսի եթերայուղերի պատճառով մաղադանոսը շատ երկար է ծլում: Նույնիսկ օպտիմալ ջերմաստիճանում (18-20 ° C) առաջին ծիլերը հայտնվում են երկու շաբաթվա ընթացքում և որքան ցուրտ է, այնքան երկար են սերմերը ծլում: Ծլելը կարելի է արագացնել սերմերը տաք ջրի մեջ թրջելով կամ խոնավ կտորի վրա պահելով: Սածիլները առանց վնասվելու դիմանում են մինչև -9 ° C ցրտին: Մաղադանոսի հասուն թուփը կարող է դիմանալ իրական ցրտահարություններին (-10-12 ° C): Մաղադանոսի թե՛ արմատները, թե՛ տերեւները լավ են ձմեռում ձյան տակ: Եվ գարնան սկզբին նրանք ուրախացնում են առաջին ուտելի կանաչիով:

Սամիթ

Սամիթ (անգլ․՝ Dill, ռուս․՝ Укроп, լատ․՝ Anethum graveolens):

Մաղադանոսի մշտական ​​ուղեկիցը `սամիթը, ամենալավն աճում է զով եղանակին, դրա աճի հարմարավետ ջերմաստիճանը + 16-17 ° С է: Նույնիսկ այն դեպքում, երբ ջերմությունը տատանվում է + 5 ° C և + 8 ° C միջակայքում, սամիթի տերևները շարունակում են դանդաղ աճել: Բայց շոգ եղանակին այս մշակաբույսը արագորեն կորցնում է իր հյութեղությունը, կոպտանում է, չի աճում, ձգտում է ավելի արագ հովանոցներ բաց թողնել: Սամիթի սերմերը նույնպես դանդաղ են ծլում: Նույնիսկ + 12-15 ° C ջերմաստիճանում նրանք կարող են մնալ հողում մինչև 20 օր, ուստի սերմերի նախնական պատրաստումն անհրաժեշտություն է: Սամիթի սերմերը սովորաբար 2-3 օր թրջում են, ընթացքում յուրաքանչյուր 6-8 ժամ ջուրը փոխելով: Դրանից հետո սերմերը չորացնում և ցանում են մարգում:

Նեխուր

Նեխուր (անգլ․՝ Apium, ռուս․՝ Сельдерей, լատ․՝ Apium)։

Չնայած այն հանգամանքին, որ նեխուրը լավ ցրտադիմացկուն է, այն սովորաբար աճեցնում են սածիլավորելով: Եվ դա այն պատճառով, որ նեխուրը երկար ժամանակ է աճում ՝ 80-ից 210 օր: Սածիլներ աճեցնելու համար, սերմերը ցանում են փետրվարին: Լավ սածիլներ աճեցնելու համար պահանջվում է օդի ջերմաստիճանը ապահովել + 18-25 ° С սահմաններում: Մինչև չորրորդ իսկական տերևի հայտնվելը, նեխուրի սածիլները պահվում են զով ՝ + 15-20 ° C ջերմաստիճանում: Սածիլները կարող են տեղափոխվել բաց գրունտ, երբ օդի միջին օրական ջերմաստիճանը ցածր չէ + 10 ° C- ից և ոչ մի դեպքում ավելի վաղ: Նեխուրի տնկիները գոյատևում են -4 ° C ջերմաստիճանում, բայց, այնուամենայնիվ, ցածր ջերմաստիճանի երկարատև ազդեցությունը պատճառ է դառնում առաջին տարում բույսի ծաղկելուն։ Մեծահասակ բույսերը չեն վախենում կարճաժամկետ աշնանային ցրտահարություններից մինչև -7 ° C, և բարձր ձյան շերտի տակ նրանք ձմեռում են գետնին ու գարնանը արագ տալիս է նոր կանաչ: Բոլոր տեսակի նեխուրների աճի և զարգացման համար օպտիմալ ջերմաստիճանը + 15-22 ° C է:

Գանգրակաղամբ

Գանգրակաղամբ կամ Քեյլ (անգլ․՝ Kale, Leaf cabbage, ռուս․՝ Кале, լատ․՝ Brassica oleracea)։

Գանգուր տերևներով այս աներևակայելի օգտակար բույսը ռեկորդակիր է ցրտադիմացկուն մշակաբույսերի միջև: Այն կարող է դիմակայել մինչև -18 ° C ցրտահարություններին: Ավելին, գանգրակաղամբի ցրտահարված տերևները դառնում են էլ ավելի նուրբ և համեղ:

Գանգրակաղամբի սերմերը ծլում են հողի + 4-5 ° C ջերմաստիճանում, սակայն, ծլելու և սածիլների զարգացման համար օպտիմալ ջերմաստիճանը + 16-18 ° C է: Որպես կանոն, սերմերը ցանում են բաց գրունտում, դրանք 1-2 սանտիմետրով թաղելով հողի մեջ: Կախված տեսակից, գանգրակաղամբի առաջին բերքը կտրում են ծլելուց 2-3 ամիս անց: Որքան փոքր են տերևները, այնքան համեղ են դրանք:

Կոտեմ մշակովի

Կոտեմ (անգլ․՝ Garden cress, ռուս․՝ Кресс-салат, լատ․՝  Lepidium sativum)

Կոտեմը շատ ցրտադիմացկուն բույս է: Այն կաճի նույնիսկ + 2-3 ° С ջերմաստիճանում, սակայն դանդաղ, բայց հաստատուն: Օպտիմալ պայմաններում (մոտ + 16-18 ° С) կոտեմը վաղահասության հրաշքներ է ցույց տալիս. այն ծլում է 2-3 օրվա ընթացքում: Բույսը լավ է հանդուրժում լույսի պակասը: Որպես կանոն, կոտեմն ուտում են մատղաշ վիճակում:

Ճարճրուկ

Ճարճրուկ (անգլ․՝ Rocket salad, ռուս․՝ Руккола, լատ․՝ Eruca vesicaria)

Ճարճրուկը ոչ միայն ցրտադիմացկուն, այլև վաղահաս կանաչի է։ Այն գնահատվում է իր անսովոր համի համար, որը ցանկացած աղցան վերափոխում է համեղ միջերկրածովյան ուտեստի: Գարնանը, ճարճռուկ կարելի է ցանել մարտ ամսից: Միշտ բերք ունենալու համար, խորհուրդ է տրվում մինչև ամառվա կեսը, երկու շաբաթը մեկ նոր ցանք անել: Սերմերը ծլում են + 9-10 ° C օդի ջերմաստիճանում: + 17-23 ° C համարվում են իդեալական պայմաններ լավ սածիլներ ստանալու համար: Ճարճրուկը պիտանի է նաև աշնանացանի համար: Սերմերը ցանվում են նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին, երբ ջերմաչափը այլևս չի բարձրանում զրոյից: Սերմերը թաղված են հողում 2-4 սմ խորությամբ: Ցանկալի է բույսերի միջև պահպանել 8-10 սմ հեռավորություն:

Մանանեխ աղցանի

Մանանեխ աղցանի (ռուս․՝ Листовая горчица)

Աղցանի մանանեխի սերմերը ծլում են + 1–3 ° С ջերմաստիճանի պայմաններում, իսկ + 18–20 ° C ջերմաստիճանում այն ​​բարձրանում է գրեթե ակնթարթորեն՝ 3 օրվա ընթացքում: Սածիլները դիմանում են կարճաժամկետ ցրտահարություններին: Աղցանի մանանեխի ցանքն իրականացվում է ինչպես գարնանը (մարտ-ապրիլ-մայիս), այնպես էլ ամռանը (հուլիս-օգոստոս): Երկար օրվա բույս ​​է. ամռանը ծաղկում է: Թփերի միջեւ պետք է լինի առնվազն 10-12 սմ բացատ:

Սոխ

Գլուխ սոխ (անգլ․՝ Onion, ռուս․՝ Лук-чернушка, լատ․՝ Allium cepa)։

Բոլոր տեսակի սոխերը բավականին ցրտադիմացկուն բույսեր են, բայց գարնանը գլուխ սոխի սերմերը ցանում են առաջինը: Հողը, ձյան հալվելուց ու չորանալուց հետո, պատրաստ է սոխի սերմերն ընդունելու։ Նվազագույն ջերմաստիճանը, երբ սոխի սերմերը սկսում են ծլել՝ + 5-10 ° C է: Բայց, այդ պայմաններում սածիլներին պետք կլինի երկար սպասել: Իսկ 18-20 ° C ջերմաստիճանում առաջին ծիլերը կարող են հայտնվել տնկելուց մեկ շաբաթ անց: Սոխը ցանում են ակոսների մեջ `1-1,5 սանտիմետր խորությմբ: Հասուն սոխի տերևը հեշտությամբ հանդուրժում է մինչև -2 ° C ցրտահարությունները: Բազմամյա սոխերը և պրասը չեն վախենում ջերմաստիճանի մինչև -5 ° C իջեցնելուց:

Ոլոռ

Ոլոռ (անգլ․՝ Pea, ռուս․՝ Горох, լատ․՝ Pisum sativum)։

Ոլոռին շատ ջերմություն պետք չէ: Դրա սերմերի արթնացման նվազագույն ջերմաստիճանը + 1–2 ° С է: + 4-5 ° C բավարար է ծիլների բնականոն զարգացման և սածիլների ձևավորման համար: Իսկ մինչև + 10 ° C տաքացած հողում ոլոռը ծլում է բառացիորեն 3-7 օրվա ընթացքում: Ոլոռի սածիլները կարող են գոյատևել -4 ° C-6 ° C ջերմաստիճանում: Այնուամենայնիվ, սառնամանիքները թուլացնում են բույսերը և զգալիորեն նվազեցնում դրանց բերքը:

Սպանախ

Սպանախ (անգլ․՝ Spinach, ռուս․՝ Шпинат, լատ․՝ Spinacia oleracea)

Սպանախը սկսում է աճել + 2-3 ° C ջերմաստիճանում: Սա ծլելու համար նվազագույն ջերմաստիճանն է, նման պայմաններում արագ ծլելը ակնկալել պետք չէ։ Բայց, + 15-20 ° C ջերմաստիճանում, ցանելուց տասն օր անց, առաջին տերևները կհայտնվեն: Ի դեպ, ծլելը կարելի է արագացնել սերմերը 48 ժամ ջրում թրջելով: Երիտասարդ տնկիները հեշտությամբ են դիմանում կարճաժամկետ ցրտահարություններին՝ մինչև -6 ° С: Սպանախի բնականոն աճի և զարգացման համար անհրաժեշտ է + 15-18 ° C ջերմաստիճան: Սպանախը պետք է ցանել գարնան սկզբին և միշտ լավ ջրել: Խոնավության պակասն ու շոգը հանգեցնում են բույսի վաղաժամ ծաղկելուն:

Բակլա

Բակլա (անգլ․՝ Broad bean, Fava bean կամ Faba bean, ռուս․՝ Боб садоый, լատ․՝ Vicia faba):

Բակլան ցանում են մարտի վերջին կամ ապրիլին: Սերմերը ծլում են 4-8 ° C ջերմաստիճանում, և սածիլները կարող են դիմակայել մինչև -6 ° C ցրտահարություններին : Այնուամեայնիվ, ցուրտ եղանակի երկարատև ազդեցությունը դանդաղեցնում է ցողունների և տերևների աճը: Իսկ “մրսած” բույսերի բերքատվությունն ընկնում է 30% -ով։

Գազար

Գազար (անգլ․՝ Carrot, ռուս․՝ Морковь, լատ․՝ Daucus):

Գազարը մեկ այլ ցրտադիմացկուն բույս է, որը միշտ փորձում են որքան հնարավոր է վաղ ցանել։ Չնայած սերմերի ծլելու համար օպտիմալ ջերմաստիճանը +17-ից 20 ° C սահմաններում է, դրանք սկսում են ծլել նույնիսկ սառը հողում (+ 4-5 ° C): Գազարի ծիլերը սովորաբար հայտնվում են ցանելուց 14-16 օր հետո: Այս ժամկետը կարող է կրճատվել սերմերի հատուկ մշակմամբ: Սերմերը ցանում են փխրուն հողի մեջ ՝ մինչև 3 սանտիմետր խորությամբ ակոսներում։

Ճակնդեղ

Ճակնդեղ (անգլ․՝ Beet, ռուս․՝ Свекла, լատ․՝ Beta vulgaris):

Գազարի համեմատ, ճակնդեղը փափկասուն է, բայց, այն նաև ջերմասեր չէ: Ճակնդեղի սերմերը սկսում են ծլել + 4-6 ° C ջերմաստիճանում, բայց դա ծլելու նվազագույն ջերմաստիճանն է, այսինքն, ծիլերը 20 օրից շուտ չեն հայտնվի: Խորհուրդ է տրվում ճակնդեղի սերմերը ցանել +6-8 աստիճան տաքացած հողում: Ճակնդեղի սածիլներին անհրաժեշտ է առնվազն +15 ° C ջերմաստիճան, ցուրտն ու սառնամանիքները կործանարար են դրանց համար: Բայց, 4-6 իսկական տերևներ ձևավորելուց հետո ճակնդեղը պակաս ցավոտ է արձագանքում եղանակի վատթարացմանը:

Ամսաբողկ

Ամսաբողկ (անգլ․՝ Radish, ռուս․՝ Редис, լատ․՝ Raphanus sativus)

Ամսաբողկի սերմերը սկսում են ծլել արդեն + 2-4 ° C ջերմաստիճանում, իսկ եթե ջերմաստիճանը մոտ է իդեալականին (+ 15-17 ° C), առաջին ծիլերը կհայտնվեն ցանքից 4-6 օր հետո: Ծլելն արագացնելու համար, ցանելուց առաջ սերմերը պետք է 24 ժամ թրջել: Ամսաբողկի սածիլները կարող են դիմանալ մինչև -2-3 ° C կարճաժամկետ ցրտահարություններին: Մեծահասակ բույսերը նույնիսկ ավելի դիմացկուն են՝ չեն վախենում -5-6 ° C ցրտահարություններից: Ամասաբողկը, ընդհանուր առմամբ, գերադասում է զովությունը, առավել համեղ և հյութալի արմատապտուղներ առաջանում են + 16-20 ° C ջերմաստիճանում: Ավելի բարձր ջերմաստիճանում պտուղը դառնում է դառը և կոպիտ, իսկ երկարատև շոգը բերում է բույսի ցողունավորման:

Կարտոֆիլ

Կարտոֆիլ, Փաթաթես (անգլ․՝ Potato, ռուս․՝ Картофель, լատ․՝ Solanum)։

Կարտոֆիլի պահանջները օդի և հողի ջերմաստիճանի նկատմամբ կախված են բույսի զարգացման փուլից: + 5 ° C ջերմաստիճանի պայմաններում պալարներում արդեն սկսվում է աչքերի արթնացումը: Բայց, ցանկալի է, որ սերմացու կարտոֆիլը սկսի ավելի տաք պայմաններում ծլել (+ 12-15 ° C): Հակառակ դեպքում կարտոֆիլի բնական իմունիտետը հիվանդությունների նկատմամբ նվազում է: Պալարները կարելի է տնկել մինչև + 7-8 ° C տաքացած հողի մեջ: Որքան բարձր լինի հողի ջերմաստիճանը, այնքան արագ առաջին ծիլերը կհայտնվեն: Կարտոֆիլի տերևները դժվարությամբ, բայց դիմանում են մինչև -2 ° C ցրտահարություններին: + 21-25 ° C օդի ջերմաստիճանում (իսկ հողինը ՝ + 16-19 ° C), ինտենսիվորեն ձեւավորվում են նոր պալարներ: Ուստի ամենամեծ բերքը միշտ ստացվում է չափավոր տաք ամռանը:

Վայրի գազար

Վայրի գազար կամ պաստինակ (անգլ․՝ Parsnip, ռուս․՝ Пастернак, լատ․՝ Pastinaca sativa)։

Վայրի գազարը ոչ միայն ցրտադիմացկուն է, այլեւ ձմռանը հանգիստ ձմեռում է ձյան տակ: Գարնան սկզբին այն տալիս է առաջին թարմ արմատապտուղները: Միայն թե պետք է արմատապտուղը մինչև աճը սկսելը հողից հանել։ Աճի երկրորդ տարում վայրի գազարը ծաղկում է, իսկ արմատապտուղը կորցնում է համը։

Վայրի գազարը ցանում են գարնան սկզբին։ Սերմերի ծլելու համար նվազագույն ջերմաստիճանը + 2–3 ° С է, օպտիմալը ՝ + 16–18 ° С: Սերմերը դժվարությամբ են ծլում, առաջին ծիլերը հայտնվում են 20-25 օրից, հետեւաբար, մինչև ցանելը ձեռնարկվում են ծլելն արագացնող մշակումներ։ Երիտասարդ բույսերը կարող են դիմակայել մինչև -5 ° C ցրտահարություններին, իսկ հասունները՝ մինչև -8 ° C: Վայրի գազարը լավ է աճում զով եղանակին (+ 18-20 ° C), լավ խոնավացրած հողում:

Կաղամբներ

Կաղամբներ (ռուս․՝ Капусты, լատ․՝ Brassica oleracea)։

Կաղամբի բազմաթիվ սորտերից բոլորի սածիլներն էլ կարող են դիմանալ կարճատև ցրտահարությանը: Կաղամբի սածիլները դիմանում են կարճաթև -3 ° C ցրտին, իսկ պեկինյան կաղամբը, ծաղկակաղամբը կամ բրոկկոլին -2 °C ին։ Սակայն, ցրտահարված սածիլներն ավելի ցածր բերք են տալիս:

Կաղամբի սածիլներն ավելի հարմար է ջերմոցում աճեցնել, քան տանը, որտեղ ջեռուցման համակարգեր կան: Եթե ​​արագ աճի համար սածիլներին պետք է ապահովել օդի + 15-20 ° C ջերմաստիճան, ապա ծլելու առաջին օրերին + 7-10 ° C էլ բավարար է: Հակառակ դեպքում բույսերը ուժեղ ձգվում են, իսկ կաղամբի համար դա աղետ է: Բոլոր կաղամբներին անհրաժեշտ է մեծ քանակությամբ լույս, լավ օդափոխություն և զովություն՝ 12 ° C- ից մինչև 24 ° C, կախված տեսակից: Լավ կաղամբի ձևավորման համար կատարյալ պայմաններն են + 13-18 ° С: Շոգը դանդաղեցնում է կաղամբի աճը և կանխում կաղամբի գլուխների առաջացումը:

Հասունացած կաղամբները ցրտադիմացկուն են, դիմանում են մինչև -7 ° C, մինչդեռ ուշ հասունացող սորտերը կարող են դիմակայել մինչև -9 ° C:

Ծաղկակաղամբը պակաս ցրտադիմացկուն է, այն չի դիմանում -2 ° С- ից ուժեղ ցրտերին: Դրա զարգացման համար առավել բարենպաստ ջերմաստիճանը ցերեկը՝ 15-18 ° C է, իսկ գիշերը՝ 10-12 ° C: Աշնանը + 10 ° C- ից ցածր ջերմաստիճանում ծաղկաբույլերը դանդաղ են զարգանում, և + 5 ° C ջերմաստիճանում դրանք դադարում են ընդհանրապես աճել:

Պեկինյան կաղամբի գլուխները չեն կորցնում իրենց համը նույնիսկ աշնանային ցրտահարություններից հետո՝ -4-5 ° C ջերմաստիճանում: Իսկ կանաչ բրոկկոլիի ծաղկաբույլերը կարող են գոյատևել մինչև -7 ° C ցրտահարությունից հետո:

Բանջար

Շվեյցարական մանգոլդ (անգլ․՝ Swiss chard, ռուս․՝ Мангольд, լատ․՝ Beta vulgaris subsp. vulgaris)։

Շվեյցարական մանգոլդը, կամ թփավոր ճակնդեղը նույնպես վաղ ցանվող մշակաբույսերից է: Խորհուրդ է տրվում այն ​​ցանել բաց գրունտում`ապրիլի սկզբին՝ սերմերը մեկ օր թրջելուց հետո: Սերմերի ծլելու համար նվազագույն թույլատրելի ջերմաստիճանը + 4-5 ° C է: Ցանքն իրականացվում է 2-2,5 սանտիմետր խորությամբ: Բանջարի տերևները դիմանում են թեթև, կարճաժամկետ ցրտերին (մինչև -3 ° C): Հյութալի կոթուններ ու տերևներ ստացվում են + 18-20 ° C ջերմաստիճանում:

Շաղգամ

Շաղգամ (անգլ․՝ , ռուս․՝ Репа, լատ․՝ Brassica rapa)։

Շաղգամը լավ է տանում ինչպես ցուրտը, այնպես էլ շոգը: Այն ցանվում է շատ վաղ ՝ մարտ – ապրիլին: Սերմերը սկսում են ծլել + 1-3 ° C ջերմաստիճանում, բայց տերևները կհայտնվեն + 5-6 ° C-ին: Շաղգամի երիտասարդ սածիլները կարող են դիմակայել մինչև -3-4 ° C ցրտահարություններին:

Բողկի նման, շաղգամը հաճախ ցանում են նաև ամռան վերջին (հուլիսի կեսերին): Աշնանը բույսերը կարողանում են գոյատևել մինչև -5-6 ° C ջերմաստիճանի անկումին: Այնուամենայնիվ, ցրտահարված արմատապալարները լավ չեն պահպանվում պահեստավորելիս և ավելի վատ համ ունեն:

Շաղգամի աճի և զարգացման համար օպտիմալ ջերմաստիճանը 15-20 ° C է:

Գոնգեղ

Գոնգեղ (անգլ․՝ Rutabaga, ռուս․՝ Брюква, լատ․՝ )

Շաղգամի բարեկամ գոնգեղը նույնպես առանձնանում է ցածր ջերմաստիճանի նկատմամբ հանդուրժողականությամբ: Գոնգեղի սերմերի ծլելու համար նվազագույն ջերմաստիճանը + 1-2 ° C է, բայց դա, իհարկե, բավարար չէ արագ և որակյալ սածիլներ ստանալու համար: + 8-10 ° C ջերմաստիճանում գոնգեղը ծլում է 4-5 օրում: Սածիլները դիմանում են կարճաժամկետ, մինչև -6-8 ° C ցրտահարություններին: Հասուն բույսերը նույնպես ի վիճակի են դիմակայել նման ցրտահարություններին, բայց ցրտահարված պալարները, ինչպես շաղգամինը, ունեն պահեստում պահպանման խնդիր և որակի նվազում:

Որպեսզի գոնգեղը լավ աճի, ցերեկային ժամերին օդի + 25 ° C ջերմաստիճան է անհրաժեշտ, իսկ գիշերային ժամերին + 17 ° C։ Հողի ջերմաստիճանը պետք հասած լինի +15 ° C-ի: