Բույսերի բազմացումը անդալիսի միջոցով

Անդալիսը (Layering, Размножение отводками), բազմամյա բույսերի վեգետատիվ բազմացման հնագույն ձևերից է, երբ խաղողի վազի մատը կամ պտղատու ծառի, թփի շիվն արմատականացնում են՝ առանց մայր բույսից անջատելու։

 

layering_simple
Հասարակ անդալիս

 

Հասարակ անդալիս (Simple layering, Горизонтальными отводками)

 
 
 
 
 
 
layering_tip
Գագաթի անդալիս

Գագաթի անդալիս (Tip layering, Верхушечными отводками)

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
layering_serpantine
Ալիքաձև անդալիս

 

Ալիքաձև անդալիս (Serpentine layering, Волнообразными отводками)
 
 
 
 
 
layering_mounding
Բլուրային անդալիս

 

Բլուրային անդալիս (Mound layering,

 
 
 
 
 
 
 
 
layering_air
Օդային անդալիս

 

Օդային անդալիս (Air layering, Воздушными отводками)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Հասարակ և ալիքաձև անդալիսի միջոցով բազմացնում են՝

  • Հաղարջենին (Currant, Смородина), նաև դեկորատիվ տեսակները;
  • Կոկռոշենին (Gooseberry, Kрыжовник);
  • Խաղողի վազը (Grape, Виноград);
  • Կուսախաղողը (Grape ivy, Девичий виноград);
  • Ամուրյան խաղողը (Amur grape, Виноград амурский);
  • Արոսենին (Rowan-berry, Рябина);
  • Պատվաստակալի վրա աճող բոլոր մրգատուները;
  • Տիզենին (Պնդուկենին, Hazel, Лещина);
  • Գիհիները (Junipers, Можжевельники);
  • Կենիները (Yews, Тисы);
  • Եղևնիները (Spruce, Ели);
  • Եղևիները (Firs, Пихты);
  • Ոսկեզանգերը (Forsythia, Форзиции);
  • Գլիցինիաները (Wisteria, Глицинии);
  • Ծառակործանները (Staff vine, Древогубец);
  • Ասպիրակները (Spiraea, Cпиреи);
  • Ցախակեռասները (Honeysuckles, Жимолости);
  • Սրնգենին (Mock-orange, Чубушник);
  • Դեյցիաները (Deutzia, Дейции);
  • Վեյգելաները (Weigela,Вейгелы);
  • Յասամանը (Lilac, Сирень);
  • Ծորենիները (Barberries, Барбарисы);
  • Շիզանդրա (Magnolia-vine, Лимонник);
  • Կիվիները (Kiwifruit, Актинидии);
  • Մահոնիները (Mahonias, Магонии);
  • Դրախտավարդազգիների (Hydrangea, Гортензии);
  • Մատնունին (Cinquefoils, Лапчатка);
  • Մամրիչները (Clematises, Kлематисы);
  • Կոլկվիցիա (Beauty bush, Кольквиция);
  • Կիպրոս (Privet, Бирючина);
  • Հոնը (Cotoneaster, Кизильник).

Բլուրային անդալիսի միջոցով բազմացնում են բացի փշատերևներից բոլոր բույսերը։

Գագաթի անդալիսի միջոցով բազմացնում են տարբեր տեսակի Ազնվամորիները (Raspberry, Малина)։

Օդային անդալիսի միջոցով բազմացնում են բոլոր այն բույսերը, որոնց ճյուղերը դժվար է իջեցնել գետնին, կամ եթե ցանկություն կա միանգամից պտղաբերող բույս ստանալ։ Օրինակ Լիմոն կամ այլ ցիտրուսայիններ։

 
 
 
Հղումներ

Թխկի հովհարանման

acer_palmatumԹխկի հովհարանմանը (անգլ․՝ Red emperor maple, Palmate maple, ռուս․՝ Клён дланевидный или веерный, լատ.՝ Acer palmatum), թխկազգիների ընտանիքի, թխկի ցեղի բույս։ Տարածված է Ճապոնիայում, Կորեայում և Չինաստանում, պատկանում է այսպես կոչվախ “Ճապոնական թխկիների” խմբին։

Այս դանդաղ աճող (տարեկան աճը՝ 15սմ դեպի վեր և 30սմ լայնքով), բայց շատ գեղեցիկ, սաղարթավոր ու տերևաթափի ծառերը կամ թփերը շատ հարմար են ինչպես ոչ մեծ բակերը, այնպես էլ մեծ տարածքները զարդարելու համար։
Բարձրությունը՝ մինչև 3 մետր, սաղարթամասի տրամագիծը՝ 5 մետր։ Ապրում է 100-150 տարի։

Աճեցման պայմանները

Սիրում է պայծառ լուսավորություն, խոնավ, պարարտ հող, դիմանում է մինչև -20 ºC ոչ երկարատև ցրտերին։

Տնկելն ու խնամքը

Տնկում են գարնանը կամ աշնանը, բաց արևոտ տեղերում կամ կիսաստվերում։ Խայտաբղետ տերևներ ունեցող տեսակները կիսաստվերում կարող են խամրել կամ կորցնել գույները։
Տնկահորն անում են 70 սմ խորությամբ և մոտ 50 սմ տրամագծով։ Փոսի հատակը եղանով լավ, որքան հնարավոր է խորը փխրցնում են։ Եթե գրունտային ջրերը մոտ են, լցնում են դրենաժային շերտ
Տնկելիս արմատավզիկը պետք է հավասար պահել հողի մակերեսին կամ ամենաշատը 5 սմ թաղված։
Կենդանի պարիսպ տնկելու դեպքում պահպանում են միմյանցից  1,5 մետր հեռավորություն, մնացած դեպքերում՝ առնվազն 2 մետր շրջակա բաց տարածք են թողնում։
Հողախառնուրդը

  • Փտած գոմաղբ կամ կոմպոստ – 3 մաս;
  • Ճմահող – 2 մաս;
  • Ավազ – 1 մաս:

Հողախառնուրդին կարելի է ավելացնել պարարտանյութ (120-150 գրամ նիտրոամոֆոս)։
Հողի թթվայնությունը՝ pH 6.0 – 7.5
Հովհարանման թխկին բավականին պահանջկոտ բույս է, այն մշտապես ուշադրություն է պահանջում՝ պարբերաբար պարարտացում, ոռոգում ու ցողում, հողի փխրեցում, սանիտարական էտ, մուլչացում եւ այլն։
Պարարտացումը
Եթե տնկելիս հողախառնուրդը չի պարարտացվել, ապա հաջորդ գարնանը պետք է պարարտացնել միզանյութով (мочевина) (40 գ/ք․մ․), կալիումային աղերով (калийные соли) (15-25 գ/ք․մ․), սուպերֆոսֆատով (суперфосфат) (30-50 գ/ք․մ․).
Ամռանը, հողը փխրեցնելիս և ջրելիս սնուցել կեմիրայով (100-120 գ/ք․մ․).
Ջրելը
Տնկելուց հետո՝ 20 լիտր ամեն ծառին։ Շոգ եղանակին՝ շաբաթական 10-20 լիտր ամեն ծառին։
Չոր կլիմայական պայմաններում խորհուրդ է տվում վաղ առավոտյան կամ մայրամուտին ցողել ծառի տերևները հեղուկացիրով։
Հողի փխրեցումը
Պարբերաբար և ջրելուց հետո անհրաժեշտ է ոչ մեծ խորությամբ փխրեցնել հողը։
Մուլչացում
Տնկելուց հետո բնի շուրջ, անհրաժեշտ է մուլչացնել հողը 3-5 սանտիմետրանոց տորֆի, խոտի, կամ այլ հարմար նյութի շերտով։
Էտը
Էտելու կարիք չկա։ Կտրում են միայն չորացած և հիվանդ ճյուղերը։

Վնասատուները

Հիվանդությունները

Զմեռացումը

Ձմռան նախապատրաստությունը սկսում են վաղօրոք։ Ազոտային պարարտանյութերով սնուցումը պետք է դադարեցնել օգոստոսի վերջից, իսկ ջրելն ու հողի փխրեցնելը՝ հոկտեմբերի սկզբից, ինչը կարգելակի նոր շիվերի առաջացումը։ Տերևաթափն ավարտելուն պես մաքրում են բնի շուրջ թափված տերևները։ Օդի բացասական ջերմաստիճաններ սկսելուն պես ցանկալի է սրսկել ծառը պղինձ պարունակող ցանկացած թունաքիմիկատի 3%-ոց լուծույթով։
Երիտասարդ ծառերը ոչ ձնառատ, ցուրտ ձմռանը կարող են ցրտահարվել։ Անհրաժեշտ է  ջերմամեկուսացնել արմատի վզիկը։ Ցրտահարման դեպքում խորը էտ են անում, ինչից հետո նոր շիվեր են աճում և սաղարթը վերականգնվում է։
Ցրտահարումից ապահովագրվելու համար, բարակ ու բարձրաբուն ծառերը, մանավանդ տնկելուց հետո առաջին 2-3 տարիներին իմաստ ունի փաթաթել 1-2 շերտ պարկացու կտորով։ Ավելի մեծ տարիքում հավհարանման թղկիի ցրտադիմացկունությունն աճում է։

Թխկի հովհարանմանի աճեցնելը թաղարի մեջ

Acers_in_potԾաղկաթաղարում հովհարանման թխկի աճեցնելն ունի որոշակի յուրահատկություններ։ Կարող է ավելի հաճախ ջրելու, ցողելու և պարարտացնելու անհրաժեշտություն առաջանալ։ Եթե ծառը ձմեռացվել է զով և մութ վայրում, ոչ մի դեպքում չի կարելի անմիջապես դուրս հանել բաց երկնքի կամ արևի տակ։ Անհրաժեշտ է աստիճանաբար վարժեցնել բույսը նոր պայմաններին։

acer_palmatum_atropurpureumԲազմացում սերմերով

  • Սերմերը հավաքում են աշնանը՝ ամբողջովին հասած վիճակում;
  • Փորձառու այգեպանները խորհուրդ են տալիս մի քանի ամիս պահել սերմերը սառնարանի բանջարեղենի համար նախատեսված խցում՝ ստրատիֆիկացնել։ Ոմանք էլ անմիջապես ցանում են սերմերը թաղարների մեջ;
  • Թաղարի մեջ լցնում են պարարտ ու փխրուն հողախառնուրդ, ապահովում են լավ դրենաժ;
  • Հողախառնուրդը լավ ջրում են և սերմերը տեղադրում են մակերեսին։ Սերմերը խորացնել պետք չէ, մի փոքր մատով սեղմելը լիովին բավարար է։
  • Թաղարը ծածկում են ապակով կամ թափանցիկ թաղանթով, ինչը ջերմոցային պայմաններ է ստեղծում։ Այնուհետև թաղարը տեղադրում են որևէ տաք ու լուսավոր տեղում;
  • Ցանքը անհրաժեշտ է օրը մեկ բացել և օդափոխել;
  • Ծիլերի հայտնվելուց հետո ծածկը հանում են;
  • 2-3 իսկական տերևներ ունեցող ծիլերը սածիլում են առանձին ծաղկամանների մեջ;
  • Բաց գրունտի մեջ տեղափոխում են առնվազն 30 սմ բարձրության ունեցող բույսերը։

Բազմացում կտրոններով

Վեգետատիվ եղանակով հովհարանման թխկիի բազմացումը բավականին բարդ է։
Ճյուղերի կիսափայտացած մասերից մոտ 20 սմ երկարությամբ կտրոններ են ստանում մարտ ամսին, իսկ նույն չափսի մատղաշ կտրոններ կարելի է կտրել մայիս-հունիսին։ Մատղաշ կտրոնների արմատակալման համար անհրաժեշտ է արհեստական մառախուղ ստեղծել։
Կտրոնի վերին ծայրին թողնում են մեկ-երկու տերև։ Պարարտ, փխրուն հողի մեջ տնկելուց առաջ կտրոնի ներքին ծայրը թրջում են, այնուհետև փոշոտում արմատակալումը խթանող նյութի մեջ (Корневин, Гетероауксин): Տնկին ծածկում են հատակը կտրած պլաստիկ շշով։

Հղումներ

Ինչպես սենյակային բույսերը պաշտպանել վնասատուներից

Սենյակային բույսեր աճեցնողները պետք է պատրաստ լինեն վնասատուների դեմ պայքարին։

Պայքարի միջոցները ներառում են՝

  • վնասատուների վերացման համար համապատասխան պայմաններ ստեղծելը;
  • քիմիական նյութերի կիրառումը;
  • ժողովրդական միջոցների կիրառումը։

Որքան վաղ հայտնաբերվեն վնասատուները, այնքան հեշտ կլինի դրանց վերացնել։ Ոստի անհրաժեշտ է պարբերաբար և մանրամասն ձննել բոլոր բույսերը և, եթե հայտնաբերվեն դրանք, առաջնահերթ ձեռնարկել հետևյալ՝ բոլոր վնասատուների համար կիրառելի միջոցները՝

  • անմիջապես կարանտինում առանձնացնել հիվանդ բույսը, սպիրտային կամ օճառի լուծույթով թրջված սպունգով կամ լաթով մաքրել բույսը՝ փորձելով մեխանիկական ձևով հեռացնել վնասատուներին;
  • հեռացնել և ոչնչացնել բույսի բոլոր մեռած մասերը;
  • շատ ուշադիր զննել տան մյուս բույսերը և պարզել դրանց վիճակը;
  • վնասատուների դեմ քիմիական միջոցներ կիրառելիս օգտագործել պաշտպանիչ միջոցներ՝ ռետինե ձեռնոցներ, դիմակ և այլն։ Բույսը մշակելուց հետո օդափոխել սենյակը։

Սենյակային բույսերի վնասատուները

Ամենից հաճախ սենյակային բույսերը ենթարկվում են ուտիճների, սպիտակաթևիկների, վահանակիրների, կեղծ վահանակիրների, սարդոստայնային տզերի, արմատատիզերի և բշտիկոտների հարձակմանը։

Ուտիճ (Aphid, Тля)

Ուտիճը շատ փոքր միջատ է, ունի տարբեր գույների՝ կանաչից մինչև սև, օվալ մարմին։ Բնակվում են մեծ խմբերով ու ծծում են բույսի հյութերը։ Ուտիճների հոտի մեջ կան ինչպես թևավոր, այնպես էլ անթև առանձնյակներ։

Անթևները շատ քիչ են շարժվում, տարածման գլխավոր վտանգը ներկայացնում են թևավոր էգերը, որոնք թռչում են մեկ բույսից մյուսը և արագ բազմանում են։

Գործնականում ուտիճների հարձակմանը ենթարկվում են բոլոր բույսերը։ Դրանք բնակվում են մատղաշ տերևների ներքին երեսին, ծաղկաբնում, կոկոնների և մատղաշ շիվերի վրա։ Արդյունքում տերևները սկսում են ոոլորվել և աստճանաբար չորանալ, դրանց վրա կպչուն, հետագայում սևացող շերտ է առաջանում։ Կոկոնները դադարեցնում են աճը և պոկվում-ընկնում են։

Պայքարը

  • Մշակում ինսեկտիցիդներով, օրինակ՝ Стрела, Интавир, Кинмикс, Актара, ФАС, Децис, Неорон, Препарат -30, Фитоверм;
  • Օճառի լուծույթով մշակելուց հետո սխտորի թուրմով ցողում։ Թուրմը պատրաստելու համար աղում են չմաքրած սխտորի գլխիկը, վրան ջուր լցնում և թողնում 10-12 ժամ;
  • Լավ օգնում է կանթեղախոտի (чистотел), թավշածաղիկի (бархатцы), նարինջի կեղևի, կարտոֆիլի տերևուքի թուրմով կամ եփուկով ցողումը։

Սպիտակաթևիկ (Белокрылка)

Արտաքնապես նման է սպիտակ, փոքրիկ ցեցի: Երկարուկ փոքրիկ մարմին և սպիտակ, ոչ թափանցիկ թևեր ունի։ Ձվերը հազիվ նշմարելի, գորշ հատիկներ են։ Թրթուրները երկարավուն են, բաց կանաչ կամ բաց դեղին գույնի։ Բնակվում և ձվադրում է մատղաշ տերևների ներքին երեսին։

Հարձակվում է նուրբ հյուսվածքներ ունեցող բույսերի վրա։ Առանձնապես սիրված բույսերն են՝ Արագլախոտը (пеларгония), Ֆուքսիան, Ձարխոտերը (папоротники), Հինածաղիկը (бальзамин), Բաղրջուկը (гибискус), Բեգոնիան, Հասմիկը (жасмин):

Սնվում է բույսերի հյութով, բացի այդ սնկային հիվանդության՝ “մրոտ սունկի” (Capnopodium) հարուցիչ է, որը խաթարում է տերևների ֆոտոսինթեզը։ Տերևների վրա հայտնվում են աղոտ, դեղնավուն բծեր, իսկ տերևի ծայրերը ոլորվում են։

Պայքարը

  • Սպիտակաթևիկը շատ է սիրում տաք ու չոր օդը, ուստի պետք է ստեղծել դրան հակառակ պայմաններ՝ ինչպես այդ վնասատուից ազատվելու համար, այնպես էլ որպես պրոֆիլակտիկա;
  • Չափահաս առանձնյակներին ոչնչացնելու համար կարելի է կախել ճանճերի համար նախատեսված կպչուն ժապավեններ, իսկ ձվերն ու թրթուրները մաքրել սպունգով կամ մատներով։ Օգնում է նաև խոնավ տեղ բույսը տեղադրելը կամ ջրով հաճախակի ցողելը;
  • Ինսեկտիցիդներ՝ Интавир, Актеллик, Децис, Фуфанон. Բակտերիալ պրեպարատ Вертициллин. Պիրետրոիդներ՝ Фьюри, Талстар, Циперметрин, Арриво;
  • Մշակում սխտորի թուրմով։ Թուրմը պատրաստելու համար աղում են չմաքրած սխտորի գլխիկը, վրան ջուր լցնում և թողնում 10-12 ժամ;

Վահանակիր և կեղծ վահանակիր (Diaspididae, Истинная и ложная щитовки)

Վահանակիրը մինչև 3 մմ երկարությամբ միջատ է։ Մարմինը պատված է կարծր մոմավահանով, ինչի շնորհիվ անխոցելի է դառնում տարբեր քիմիկատների համար։ Ի տարբերություն արուների, էգերը չունեն թևեր ու ոտքեր։

Վահանակիրների տարբեր տեսակներ կան՝

  • վարդագույն— Արուն վարդագույն է, էգը՝ դեղին, վահանը տափակ է, միայն կենտրոնում ուռուցիկ;
  • արմավենու— Էգն էլ, արուն էլ բաց դեղնավուն են և ունեն սպիտակ վահաններ;
  • բաղեղի— Դեղին իրանը առանձնանում է գորշ վահանից;
  • կակտուսի— Արուն նարնջագույն է, էգը գունատ դեղին, վահանը՝ դեղին;
  • դափնեվարդի— Արուն մուգ դարչնագույն է, էգը բաց դեղնավուն է, վահանը դեղին է;
  • դափնու— Արուն բալի բաց գույնի է, էգը սպիտակ է, վահանը մուգ դարչնագույն է, խխունջի նման, ծածկված համակենտրոն օղակներով և խորշերով։

Կեղծ վահանակիրը կրկնակի մեծ է իրական վահանակրից։ Վահանը սերտաճած չէ իրանի հետ և հեշտությամբ կարելի է պոկել։ Այս միջատը, ի տարբերություն իրական վահանակրի չի արտաթորում քաղցրահամ սոսինձանման հյութ։ Խմբերով բնակվում է տերևների երկու երեսների և մատղաշ շիվերի վրա։ Կան ձվադրող և կենդանածին տեսակներ։

Սենյակային բույսերից գերադասում է Ծնեբեկը(аспарагус), Դափնեվարդը(олеандр), Աուկուբան(аукуба), Բաղեղը(плющ), արմավենիներին, ցիտրուսայիններին, Ցիպերուսին(циперус):

Սնվում է բույսի հյութով, ինչը ազդում է բույսի աճի վրա, տերևներն ու մատղաշ շիվերը դեղնում, չորանում ու թափվում են։

Պայքարը

  • Հատուկ ինսեկտիցիդներ չկան, ուստի օգտագործվում են ազդեցության լայն շրջանակ ունեցողները՝ Перметрин, Арриво, Фуфанон, Актеллик, Фитоверм;
  • Ցողել կամ լողացնել սոխի, սխտորի կամ կծու պղպեղի թուրմերով;
  • 25-35 գրամ կանաչ, կալիումային օճառից և մեկ լիտր ջրից պատրաստել լուծույթ, որով, 4-5 օր ընդմիջումներով, երեք անգամ ցողել բույսը։

Սարդոստայնային տիզ (Spider mite, Паутинный клещ, Tetranychidae)

Չլինելով միջատ, սարդոստայնային տիզը չի վախենում միջատների վրա ազդող հայտնի քիմիկատների մեծամասնութունից։ Չափսերով շատ փոքր է, ամենամեծ առանձնյակների երկարությունը չի գերազանցում 1 մմ։ Սարդոստայնային տիզերը բնակվում են տերևների տակին՝ մեծ, մինչև 100-ի հասնող խմբերով։ Հատուկ նախասիրություններ չունեն, կարող են հարձակվել ցանկացած բույսի վրա։

Հարձակման արդյունքում բույսը պատվում է սարդոստայններով։ Տերևներից բույսի հյութը ծծելու հետևանքով, դրանց վրա հայտնվում են առանձին սպիտակ բծեր, որոնք մեծանալով միանում են իրար։ Եթե միջոցներ չձեռնարկվեն, տերևը ամբողջությամբ կչորանա և կընկնի։

Պայքարը

  • Սարդոստայնային տիզը սիրում է տաք ու չոր միջավայր, ուստի, խորհուրդ է տրվում հաճախակի ջրով ցողել բույսը կամ լողացնել ցնցուղով;
  • Ինսեկտիցիդները քիչ արդյունավետ են։ Հնարավոր է օգնի Карбофос-ի, Темик-ի, Алдикарба-ի կիրառումը;
  • Բույսը ցողել ֆոսֆորային և ծծմբային նյութերով՝ մանրամասնորեն մշակելով բույսի բոլոր թաքուն տեղերը։ Այդ նյութերը փոխնեփոխ է պետք կիրառել, որպեսզի սարդոստայնային տիզերը ձեռք չբերեն իմունիտետ դրանց նկատմամբ;
  • Բույսը մշակել սխտորի կամ սոխի թուրմով, դեղորայքայն խատուտիկի եփուկով; Կարելի է հիվանդ բույսի շուրջը դնել մանրեցված սխտոր կամ սկիպիդարով անոթ ու մի քանի ժամով ծածկել բույսը պոլիէթիլենային տոպրակով։

Արմատատիզ (Корневой или луковый клещ, Rhizoglyphus echinopus)

Արմատատիզն ունի բաց դեղնավուն, լայն, օվալաձև մարմին մոտ 1 մմ երկարությամբ և չորս զույգ տոտիկներ։ Արուներն ավելի փոքր են։ Վնասում է միայն սոխուկավոր բույսերի սոխուկները՝ փորում է դրանց մեջ հորեր ու այնտեղ մեծ քանակությամբ ձվադրում անում։

Ժամանակին միջոցներ չձեռնարկելու դեպքում արմատատիզերը կարող են ուտել սոխուկի ողջ պարունակությունը։

Պայքարը

  • Արմատատիզերը սիրում են բարձր խոնավություն և ջերմություն։ Այդ պայմաններում դրանք ակտիվորեն բազմանում են։ Անհրաժեշտ է ստուգել ծաղկամանի դրենաժի ճիշտ աշխատանքը, համոզվել, որ ջուրը չի ճահճանում այնտեղ և չի մնում ծաղկամանի տակդիրի մեջ;
  • Անհրաժեշտ է չորացնել բույսի սոխուկներն ու դեն նետել վնասվածները;
  • Ջրել բույսը Аполло, Неорон կամ Актеллик ինսեկտիցիդների լուծույթներով։

Բշտիկոտներ (Thrips, Трипсы, Thysanoptera)

Բշտիկոտները կարող են հասնել մինչև 5 մմ երկարության։ Ունեն սև կամ մուգ շագանակագույն իրան և մանր մազերով ծածկված երկու զույգ թևեր։ Թևերից 2-ը նեղ են, երկար՝ երիզված թարթիչավոր ծոպերով։ Բեղիկները թելանման են՝ կազմված 6-9, փորիկը՝ 10 հատվածներից։ Ոտքերը կարճ են, թաթերն ունեն թույլ զարգացած զույգ ճանկեր, որոնց միջև տեղադրված են բշտիկաձև ծծիչները (այստեղից՝ անվանումը)։  Գաղութներով բնակվում են տերևների տակի երակաճյուղերի մոտ։ Ծծում են բույսի հյութերը, ինչը խանգարում և դանդաղեցնում է բույսի աճը։

Բշտիկոտների հարձակմանը հաճախ են ենթարկվում կակտուսները, ֆիկուսները, արմավենիները, ցիտրուսայինները, Դափնին (лавр), Վիշապածառը (драцена), Օձաբույսը (аспидистра), Ծոփորը (монстера), Լեռնավարդը (азалия), Կորդիլինը (Кордилина, Cordyline), Բոգոնիան (бегония)։

Բշտիկոտների ներկայության մասին կարող է վկայել բույսի վրայի արծաթափայլ շերտը։ Բացի այդ տերևների վրա հայտնվում են վերևից սպիտակավուն, իսկ ներքևից մուգ դարչնագույն և շագանակագույն բծեր։ Հետագայում տերևները չորանում և թափվում են։

Պայքարը

  • Տնտեսական օճառի գոլ լուծույթով լվացումը էականորեն կիջեցնի գաղութի բնակիչների քանակը;
  • Քիմիական միջոցներ — ծծումբի փոշեխառնուրդներ, Пиретрум, Дуст; նիկոտինի կամ անաբազինի սուլֆատ; Нурелл — Д, Вертимек, Тиофос, Метафос, Фосфамид;
  • Բուսական միջոցներ՝ պարսկական երիցուկի, արջտակի (լատ.՝ Cyclamen) պալարների, հոտավետ թութունի կամ հազարատերևուկի (тысячелистник) թուրմեր։

Источник статьи: https://sad-doma.net/bolezni-i-parazity/parazity/vrediteli-komnatnih-rasteniy.html
© sad-doma.net – все о комнатных растениях и правила ухода за ними

Հղումներ

Ֆիկուս միկրոկարպա

Ֆիկուս միկրոկարպան (անգլ․՝ Chinese banyan, Malayan banyan, Indian laurel, ռուս․՝  Фикус микрокарпа, Фикус генсенг, լատ․՝ Ficus microcarpa) տնային պայմաններում աճեցվող թթազգիներից ամենաինքնատիպն է։
Ժամանակին Եվրոպա է ներմուծվել Ֆիլիպինների, Մալայզիայի, Հարավային Չինաստանի և Հյուսիսային Ավստրալիայի մերձարևադարձային անտառներից։ Իր բնական միջավայրում այս մշտադալար, մինչև 30 մետր բարձրության հասնող ծառը խիստ նվաճողական պահվածք ունի։ Այն, բաց թողնելով բազմաթիվ օդային արմատներ տարածվում է իր շուրջ՝ փաթաթվելով ու խեղդամահ անելով շրջակա այլ տեսակի ծառերը։ Հակառակ դրան, տնային պայմաններում ֆիկուս միկրոկարպան 40-100 սմ հասակով, խաղաղ ու գեղեցիկ զարդաբույս է, որին հաճախ աճեցնում են որպես բոնսայ։

Խնամքը

Ֆիկուս միկրոկարպան հեշտ խնամվող բույս է, սիրում է պայծառ, ցրված լուսավորություն, վատ չի տանում նաև կիսաստվերը և արհեստական լուսավորությունը։ Արևի ուղիղ ճառագայթները, սակայն, կարող են այրվածքներ առաջացնել տերևների վրա։
+ 18 °С – +25 °С-ը օդի ամենահարմարավետ ջերմային ռեժիմն է, իսկ ձմռանը օդի ջերմաստիճանը պետք է չնվազի +15 °С-ից։
Վեգետացիոն շրջանում ջրում են առատ, սենյակային ջերմաստիճանի, հնեցված ջրով՝ երբ ծաղկամանի հողի մակերեսը չորանա մոտ 3սմ խորությամբ։ Ծաղկամանի տակդիրի մեջ լցված ջուրը մի թողեք մնա։
Օդի բարձր խոնավություն սիրող այս բույսին անհրաժեշտ է ամեն օր ցողել ջրով։ Շոգ օրերին նույնիսկ մեկից ավել անգամ։
Ծաղկամանի հողախառնուրդը պետք է ունենա рН 5,5 – 7,5 թթվայնություն։ Այդպիսի հողախառնուրդ ստանում են հավասար մասերով խառնելով իրար տերևային բուսահող, տորֆ, ճմահող, խոշոր ավազ և մի քիչ մանր փայտածուխ։
Երիտասարդ բույսերը անհրաժեշտ է նոր, քիչ ավելի մեծ ծաղկաման տեղափոխել տարին մեկ անգամ՝ փոխելով հողախառնուրդն ամբողջությամբ։ Այլ ծաղկաման տեղափոխելիս կտրել-հեռացնելով բույսի արմատափնջի 1/3-ը, կարելի է ավելի կոմպակտ բույս աճեցնել։
Ֆիկուս միկրոկարպան չի սիրում հաճախակի տեղափոխություններ, ցանկալի է այն աճցնել նույն տեղում և նույն դիրքով։
Գարնան սկզբից մինչև խոր աշուն ֆիկուս միկրոկարպային շաբաթը մեկ պետք է լրացուցիչ սնուցում տալ՝ կոմպլեքս, կամ բոնսայի համար նախատեսված հատուկ պարարտանյութերով։ Ձմռանը սնուցումը կրճատում են մինչև ամիսը մեկ անգամ՝ ջրելուն զուգահեռ։

Բազմացումը

Ֆիկուս միկրոկարպան բազմացվում է երեք եղանակով՝

  • Կտրոններով։ Վաղ գարնանը, կիսափայտացած ճյուղերից պատրաստում են մոտ 15 սմ երկարությամբ կտրոններ, որոնք պահում են ջրի մեջ այնքան, մինչև դուրս գա դրանց մեջի կաթնահեղուկը։ Այնուհետև դնում են արմատակալման՝ տորֆից, ավազից և վերմիկուլիտից կազմված խառնուրդի մեջ;
  • Արմատի կտրոններով։ Հասուն բույսի արմատից կտրում են մի կտոր և տնկում այնպես, որ 2,5 սմ բարձրությամբ գլխիկը մնա դրսում։ Ապակով, ցելոֆանով կամ պլաստիկ բաժակով ծածկում են կտրոնը՝ ստեղծելով միկրոջերմոցային պայմաններ։ Շաբաթը մեկ հողն ու կտրոնները խոնավացնում են ու օդափոխում։
  • Ճյուղի վրա տնկի ստանալով։ Բույսի ճյուղերից մեկի վրա, ողջ պարագծով, 2-3 սմ լայնությամբ հանելով կեղևը ակոս է արվում։ Այդ տեղը փաթաթվում է խոնավ Սֆագնում մամուռի հաստ շերտով ու, վրայից, ցելոֆանով։ Մամուռը պետք է միշտ խոնավ պահել։ Այդ տեղում արմատներ առաջանալուն պես, ճյուղի այդ հատվածը կտրում և տնկում են նոր տեղում։
  • Սերմով։ Սերմով բազմացման եղանակը տնային պայմաններում շատ հազվադեպ է կիրառվում։

Հիվանդություններ

Ֆիկուս միկրոկարպան կարող է հիվանդանալ վատ խնամքի հետևանքով։

  • Տերևները կարող են զանգվածաբար թափվել միջանցկահովերի, օդի ջերմության կտրուկ փոփոխության, վատ լուսավորության կամ չափից շատ ջրելու հետևանքով։
  • Ոչ բավարար լուսավորությունը, վատ ջրելը, չոր օդը կարող են հանգեցնել տերևների դեղնելուն ու թափվելուն։
  • Սնուցման անբավարարության մասին կարող է վկայել բույսի ներքևի տերևների դեղնելը։
  • Չափից շատ ջրելն ու հողախառնուրդի ճահճացումը հանգեցնում է արմատները նեխելուն և տերևների սևանալուն։

Վնասատուներ

Ֆիկուս միկրոկարպան կարող է ենթարկվել սարդոստայնային տիզի (spider mite, паутинный клещ, լատ.՝ Tetranychidae), ալրատիզի (Mealybug, мучнистый червец) և վահանակիրի ( diaspididae, щитовка) հարձակմանը։

Հղումներ
  • Ficus_microcarpa․ From Wikipedia, the free encyclopedia.

Ադամածառ

paulowniasԱդամածառը կամ Պավլովնիան (անգլ․՝ Paulownia, ռուս․՝ Павловния, լատ․՝ Paulównia) տերևաթափ, խոշոր ծառ է՝ մինչև 25 մ բարձրությամբ, հզոր, հաստ ճյուղերով։ Աճում է Չինաստանում, Լաոսում, Վիետնամում, այժմ արդեն աշխարհի բազմաթիվ այլ երկրներում։
Չափազանց արագ է աճում հատկապես երիտասարդ տարիքում։ Հողի նկատմամբ պահանջկոտ չէ։ Լուսասեր է։ Հեշտությամբ է բնային մացառներ առաջացնում, որոնք բարենպաստ պայմաններում հասնում են մինչև 2-3, երբեմն՝ 4 մետր բարձրության։ Դիմանում է մինչև – 25 °C-ի սառնամանիքներին։ Հայաստանում մշակվում է Իջևանում և Բագրատաշենում, որտեղ երբեք չի ցրտահարվում, ուժեղ է աճում, առատորեն ծաղկում և պտղաբերում է։
Երբեմն տարեկան աճը անցնում է 1,5-2 մետրից։ Երևանի պայմաններում լավ է աճում քաղաքի ցածրադիր, տաք շրջաններում։ Արտակարգ ցուրտ ձմռան դեպքում լուրջ ցրտահարվում է, սակայն հաջորդ վեգետացիոն շրջանի ընթացքում սաղարթը լրիվ վերականգնվում է։ Բուսաբանական այգու պայմաններում, ցուրտ ձմռան դեպքում լրիվ ցրտահարվում է։
Արտակարգ դեկորատիվ բույս է, խիստ արևադարձային տեսքով, որը սակայն հեռանկարային է միայն Հայաստանի ցածրադիր, տաք գոտիների համար:

Հաշվառված է պավլովնիայի 7 տեսակ՝

Paulownia_tomentosa
Paulownia tomentosa
  1. Ադամածառ կատալպատերև, Paulownia catalpifolia T.Gong ex D.Y.Hong — Павловния катальполистная
  2. Ադամածառ երկարավուն, Paulownia elongata S.Y.Hu, Павловния продолговатая
  3. Ֆարգեզի ադամածառ, Paulownia fargesii Franch., Павловния Фаргеза
  4. Ադամածառ ֆորչունա, Paulownia fortunei (Seem.) Hemsl., Павловния Форчуна
  5. Ադամածառ Կավակամի, Paulownia kawakamii T.Itô, Павловния Каваками — այս տեսակից 1997 թվականին, վայրի բնության մեջ, Թայվան կղզում պահպանվել էլ ընդամենը 13 ծառ
  6. Թայվանյան ադամածառ, Paulownia taiwaniana T.W.Hu & H.J.Chang, Павлония тайваньская
  7. Թաղիքանման ադամածառ, Paulownia tomentosa Steud., Павловния войлочная
Հղումներ

 

Լոնգան

longanԼոնգանը (անգլ․՝ Longan, ռուս․՝ Лонган, լատ․՝ Dimocarpus longan) Չինաստանում, Թաիլանդում, Վիետնամում և Ինդոնեզիայում աճող մշտադալար, յուրահատուկ համով ուտելի պտուղներ տվող ծառ է։ Չինացիները լոգանի պտուղն անվանում են “վիշապի աչք”։
 
 
 
 
 
longan_tree

Հղումներ